Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi, 1999 öncesinde sigortalı olan çalışanlara erken emeklilik imkanı sunmayı amaçlıyor. Ancak, prim gününü dolduramayan bireyler bu düzenlemeden yararlanamıyor. Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, özellikle kadın sigortalıların doğum ve iş gücünden uzak kalma nedenleriyle prim gün sayılarında yaşadıkları eksiklikler konusunda önemli uyarılarda bulundu.
EYT Düzenlemesinin Kapsamı ve Etkileri
Türkiye'de emeklilik hesaplamaları, sigorta başlangıç tarihi ve prim gün sayısına dayanmaktadır. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan bireyler, EYT düzenlemesi kapsamında değerlendirilirken, her sigortalı bu haktan eşit şekilde yararlanamıyor. Özellikle kadın sigortalılar için prim gün sayısındaki eksiklik, EYT'den yararlanmanın önündeki en büyük engel olarak öne çıkıyor. Erdursun, bu durumu örneklerle açıklayarak, "1979 doğumlu, sigorta girişi Ocak 1999'da gerçekleşmiş ve toplam 1500 prim günü olan bir kadın sigortalının emekli olabilmesi için 4475 gün prim eksiği bulunmaktadır. Eğer doğum borçlanması veya yurt dışı borçlanması gibi seçenekleri yoksa, bu açığı yalnızca çalışarak veya isteğe bağlı prim ödeyerek kapatması gerekecektir. Bu hesaplamalara göre 4475 günün tamamlanması yaklaşık 12 yıl 5 ay sürüyor ve bu durum, bireyin 58 yaşını geçerek emekli olması anlamına geliyor," dedi.
3600 Günle Emeklilik ve İsteğe Bağlı Prim Ödemeleri
Erdursun, 3600 prim günü dolduran kadın sigortalıların 58 yaşında emekli olabileceğini belirtti. Ancak, isteğe bağlı prim ödemelerinin yalnızca Bağkur için geçerli olduğunu vurguladı. Sigortalı çalışması mümkün olmayan ve eksik primini sadece isteğe bağlı ödeyerek tamamlamak isteyen kadınlar, 56 yaşında 5400 günle; erkekler ise 58 yaşında 5400 günle Bağkur'dan emekli olabiliyor.
Son 2520 Gün Kuralı ve Bağkur Düzenlemeleri
Emeklilik hesaplamalarında son 2520 gün kuralı büyük önem taşımaktadır. En az 1261 gün SSK’lı çalışma süresi olan bireyler, emekliliklerini SSK üzerinden gerçekleştirebiliyor. Ayrıca, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Bağkur’lular için önemli bir düzenlemenin yolda olduğunu duyurdu. Bakan, 2028 yılına kadar en geç yapılacak düzenlemeyle Bağkur’da emeklilik için gereken 9000 gün şartının 7200 güne düşürüleceğini ifade etti. Ancak bu konunun detayları, önümüzdeki günlerde netleşecektir.
İsteğe Bağlı Sigorta ve Borçlanma Hakları
İsteğe bağlı sigorta primleri, brüt asgari ücretin %32’si üzerinden hesaplanmaktadır. 2025 itibarıyla aylık ödeme tutarının yaklaşık 8321,76 TL olması beklenmektedir. Çalışmayan bireyler, bu ödemelerle eksik günlerini tamamlayabilirler. Erdursun, kadın sigortalıların bazı haklar sayesinde prim gün sayılarını artırmalarının mümkün olduğunu belirtti. Bu haklar arasında doğum borçlanması (en fazla 3 doğum için 2160 gün), yurt dışı borçlanması (3201 sayılı yasa) ve usta öğreticilik, doktora, askerlik gibi süreler yer almaktadır.
EYT düzenlemesi, sigorta giriş tarihi öncesinde olan yüzbinlerce kişiye erken emeklilik fırsatı sunmasına rağmen, prim gün sayısı eksik olan sigortalılar için pratikte bir avantaj sağlamıyor. Özellikle kadın sigortalılar, doğum ve iş gücüne ara verme nedenleriyle prim günlerini tamamlama konusunda daha fazla zorluk yaşamaktadır.
